Śpiewnik Pelpliński

O projekcie

Wydajmy Śpiewnik Pelpliński

 

O projekcie w pigułce

Śpiewnik Pelpliński to dzieło, które towarzyszyło wielu pokoleniom Polaków w kraju i za granicą. Co ważne, nadal jest on w użyciu. Tak wśród wiejskich śpiewaków pogrzebowych jak i wśród coraz liczniejszego grona miłośników polskiej kultury tradycyjnej. Do dzisiaj pieśni pochodzące ze śpiewnika funkcjonują najczęściej  jako odpisy w zeszytach na wsi, lub jako skany krążące w intrenecie. Po raz pierwszy śpiewnik wydany został w 1871 roku. Po raz drugi - i w Polsce po raz ostatni jednocześnie - wydano go w 1886 roku. Po ponad stu latach czas na kolejne wydanie. Wydawnictwo Bernardinum z Pelplina jest kontynuatorem działalności wydawniczej oficyny, która wydała śpiewnik pod koniec XIX wieku. Teraz zgodziło się ono wspólnie z nami podjąć trud wydania identycznej z oryginałem kopii tego unikatowego dzieła. Musimy - zgodnie z porozumieniem zawartym z Wydawnictem - zebrać 19 000 zł, co stanowi połowę całkowitych kosztów wydania śpiewnika w nakładzie dwóch tysięcy egzemplarzy (kwota ta obejmje także koszty portalu Polak Potrafi). Drugą połowę postanowiło wyłożyć wydawnictwo. Planowany termin wydania to czerwiec 2015. 

Liczymy na Wasze wsparcie!

 

Patronat medialny nad projektem:

 

Czym jest Śpiewnik Pelpliński?

Adam Strug, założyciel zespołu śpiewaczego Monodia Polska, tak pisze o śpiewniku:

Tytuł śpiewnika zwanego pelplińskim w pełnym brzemieniu to: „Zbiór pieśni nabożnych do użytku domowego i kościelnego”. Wydany  w roku 1871 zawiera większość skodyfikowanych pieśni polskich. Śpiewnik, którego głównym autorem był kapłan diecezji chełmińskiej ks. Szczepan Keller, jest dziełem zbiorowym. Wydano go staraniem Towarzystwa Świętej Cecylii, które stawiało sobie za cel sanację muzyki kościelnej, w tym pielęgnowanie śpiewu ludowego. W diecezji chełmińskiej tamtego czasu, większość duchownych stanowili Niemcy, podczas gdy wierni używali w modlitwie i śpiewie języka polskiego, rugowanego także ze świątyń.

Struktura

Śpiewnik zawiera 1102-ie pieśni ułożone w następującym porządku: utwory stricte liturgiczne, czyli 42-ie msze oraz pieśni podczas części stałych; nieszpory i hymny nieszporne na poszczególne święta; pieśni roku liturgicznego, świąt i uroczystości; pieśni o Panu Jezusie, w tym o Sercu Jezusowym, o Imieniu Jezus i Przemienieniu Pańskim; o Najświętszej Marii Pannie; o Świętej Rodzinie, o Aniołach, świętych Pańskich i Opatrzności Bożej; pieśni przygodne i tzw. katechizmowe. Kolejne pieśni dotyczą okoliczności życia ludzkiego od narodzin do śmierci, oraz wydarzeń historycznych. Następnie: pokutne, za zmarłych, pogrzebowe i o marnościach światowych. Wreszcie eschatologiczne: o śmierci, sądzie Bożym, niebie, piekle i o wieczności.

Autorzy i datowanie pieśni

Pieśni Śpiewnika Pelplińskiego pochodzą w większości z XVII-tego i XVIII-tego wieku. Niektóre teksty są znacznie starsze, średniowieczne i renesansowe. Część pochodzi od ludu, tym samym autorzy pozostają anonimowi. Ustaliłem jednak autorstwo kilku pieśni rozdziału eschatologicznego. Niektóre wywodzą się z większych poetyckich całości, np. pieśń VII o śmierci („Śmierć okrutna, śmierć straszliwa”) to tłumaczenie fragmentu „Quattuor hominis ultima”, poetyckiego moralitetu autorstwa jezuitów Mateusza Radera i Jana Niesiusa, wydanego w 1629 roku w Monachium. Pieśń jest fragmentem „Śmiertelnego zawodzenia”, pierwszej części dzieła, której mottem jest cytat z Eklezjastyka 41: „o śmierci, jakże przykra jest pamięć o tobie”.

Użytkownicy

Do reformy soboru watykańskiego II śpiewnik ów używany był przez wiernych wywodzących się ze wszystkich warstw społecznych. Cieszył się dużą popularnością wśród gminu, o czym świadczą liczne na tamte czasy wznowienia w kraju i na obczyźnie (Polska 1886, Filadelfia 1902 i Chicago 1905). O jego żywotności świadczy także fakt, że do dziś dnia używa się go w diecezjach północno – wschodniej Polski. Starsze pokolenie wiernych czuwając w Wielkim Tygodniu, oraz przy zmarłych używają tegoż śpiewnika lub odpisów. Zwyczaj ów przenieśli do swoich nowych siedzib przesiedleńcy na tzw. ziemie odzyskane.

 Na zdjęciu: Śpiewnik Pelpliński, drugie wydanie (1886)

 

Dlaczego chcemy wydać Śpiewnik Pelpliński?

Nie będzie to kolejna pozycja porastająca kurzem na półce. W całej Polsce coraz liczniejsze grono odkrywa na nowo piękno polskich tradycji muzycznych, wśród nich także tych religijnych. W odróżnieniu od nowej muzyki, pieśni owe nie odpychają miałkością. Odnajdujemy wśród nich dzieła najwybitniejszych, polskich poetów i kompozytorów. Mamy nadzieję, że wydanie śpiewnika przyczyni się do odrodzenia praktyki wspólnych, międzypokoleniowych spotkań śpiewaczych. Od ostatniego wznowienia śpiewnika minęło ponad sto lat. Coraz liczniejsi miłośnicy i praktycy pieśni nabożnych skazani są na poszukiwania utworów rozproszonych w internecie. Nieliczne pozostałe egzemplarze ulegają powolnemu, lecz nieuchronnemu zużyciu. Najwyższy czas na nowe wydanie.

Na zdjęciu: (od lewej) Eugenia Nasiadko, Wincenty Nasiadko i Adam Strug podczas wspólnego śpiewania pieśni ze Śpiewnika Pelplińskiego; Mątwica, 1992 (fot. Alina Schramm) 

 

Co do tej pory udało się osiągnąć?

Mamy podpisaną deklarację współpracy z Wydawnictwem Bernardinum z Pelplina. Wydawnictwo zadeklarowało pokrycie połowy kosztów wydania. Rozpoczęły się już także prace przy fotografowaniu śpiewnika.

Na zdjęciu: Prezes Wydawnictwa Bernardinum, ks. Wojciech Węckowski podpisujący porozumienie

 

Jak chcemy wydać Śpiewnik Pelpliński 

Chcemy aby nowo wydany śpiewnik był możliwie wierną kopią oryginału. Wydany więc zostanie jako faksymile w technice fotograficznej. Będzie to bardzo dokładna kopia pod względem koloru i grubości papieru. Śpiewnik zostanie wydany w twardej oprawie pokrytej płótnem z tłoczonymi napisami. Niewielka część nakładu zostanie zaopatrzona w ozdobną, skórzaną oprawę jako podziękowanie dla najhojniejszych, lub szczególnie zasłużonych dla powodzenia naszego projektu.

Ks. Wojciech Węckowski, prezez Wydawnictwa Bernardinum pisze: 

"W produkcji wydania śpiewnika Szczepana Kellera „Zbiór pieśni nabożnych do użytku domowego i kościelnego” (pierwotne wydanie 1871), zdecydowaliśmy się na edycję faksymilową, gdyż tylko ona najbardziej oddaje autentyczność tego śpiewnika. Poprzez fotografie, które w tej chwili dokonujemy, będziemy mogli oddać autentyczność ducha czasu XIX- wiecznego okresu. Wydawnictwa faksymilowe mają bowiem za zadanie przedstawienie prawdziwego stanu dzieła z okresu, w którym ono powstało."

Planowany nakład to dwa tysiące egzemplarzy.

Śpiewnik będzie ogólnodostępny w sprzedaży prowadzonej zarówno przez nasze Stowarzyszenie oraz przez Wydawnictwo Bernardinum. Pozycja ta prawdopodobnie rozdystrybuowana zostanie także do wybranych księgarń. Informacje o tym będą podawane na bieżąco. 

Na zdjęciu: Fotograf Jacek Zieliński podczas prac nad fotografiami śpiewnika

 

W listopadzie 2014 w Warszawie, na Cemntarzu Powązkowskim, można było uczestniczyć w śpiewach, które oparte były głównie na pieśniach zawartych w Śpiewniku Pelplińskim. Oto dokumentacja tego wydarzenia, udostępniona z archiwum Akademii Kolberga (http://www.akademiakolberga.pl).

 

 

Więcej o nas i naszych działaniach możecie dowiedzieć się z naszej strony www:

 

lub odwiedzając nasz profil na FB:

 

O Wydawnictwie, pozycjach przez nich proponowanych oraz o historii wydawniczej w Pelplinie dowiecie się odwiedzając stronę naszego partnera:

 

 Dziś (19 lutego 2015) ukazał się w sprzedaży marcowy Newsweek Historia. Zapraszamy do lektury, szczególnie jego dziesiątej strony! Panie Pawle - dziękujemy! 

 

W ostatnim wydaniu (23 stycznia 2015) Dziennika Bałtyckiego, a dokładniej w jego regionalnym dodatku "Dziennik Tczewski" ukazał się artykuł autorstwa Przemysława Zielińskiego, opowiadający o naszym projekcie! 

Media o Twoim projekcie: